جذب بهینه دارو با استفاده از روش‌های دارورسانی

دارورسانی

دارورسانی یکی از مراقبت‌های بهداشتی مدرن است که هدف آن افزایش اثربخشی و ایمنی مداخلات دارویی است که بر توسعه و اجرای تکنیک‌ها و فناوری‌هایی تمرکز می‌کند و انتشار هدفمند و کنترل‌شده عوامل درمانی را در نقاط خاصی در بدن ممکن می‌سازد. سیستم‌های دارورسانی با تحویل دقیق داروها به مقصد مورد نظر، جذب دارو را بهینه می‌کنند، عوارض جانبی را به حداقل می‌رسانند و درمان بیمار را بهبود می‌بخشند.

به تکنیک‌ها و سیستم‌های مختلفی که برای تحویل داروها به بدن برای درمان بیماری‌ها استفاده می‌شود دارورسانی گویند. روش‌های مختلف تحویل دارو بر اساس عواملی مانند ماهیت دارو، محل هدف، اثر درمانی مورد نظر و عوامل خاص بیمار مورد استفاده قرار می‌گیرد. در بخش بعدی، چند روش‌ متداول در انتقال دارو را با هم بررسی کنیم.

روش های دارورسانی

خوراکی: این روش رایج‌ترین و راحت‌ترین روش دارورسانی است. داروها از طریق دهان به شکل قرص، کپسول یا مایعات تجویز می شوند و از طریق دستگاه گوارش وارد جریان خون می‌شوند.
تزریقی: داروها را می‌توان مستقیماً به بدن تزریق کرد. روش‌هایی که در این گروه قرار می‌گیرند شامل تزریق زیر جلدی (زیر پوست)، عضلانی (در داخل عضله) و داخل وریدی (در داخل ورید) است. روش‌های تزریقی باعث می‌شود دارو سریع‌تر عمل کند.
موضعی: داروها را می‌توان به صورت کرم، پماد، ژل یا چسب بر روی پوست استفاده کرد. این روش اغلب برای درمان‌های موضعی مانند اختلالات پوستی یا تسکین درد استفاده می‌شود.
استنشاقی: از این طریق داروها مستقیما به ریه منتقل می‌شوند؛ معمولاً برای بیماری‌های تنفسی مانند آسم استفاده می‌شود.
پوست: این روش شامل استفاده از چسب‌ها یا دستگاه‌های حاوی دارو بر روی پوست است.
داخل بینی: داروها را می‌توان از طریق بینی با اسپری کردن یا ریختن دارو در سوراخ‌های بینی استفاده کرد. از این روش اغلب برای میگرن استفاده می‌شود.
سیستم‌های تحویل هدفمند: تکنیک‌های مختلفی برای هدف قرار دادن داروها به بافت‌ها یا سلول‌های خاص بدن استفاده می‌شود.
تجویز رکتال: داروها را می‌توان از طریق رکتوم به شکل شیاف استفاده کرد. این روش اغلب زمانی که تجویز خوراکی امکان‌پذیر نیست یا برای درمان‌های موضعی در ناحیه رکتوم استفاده می‌شود.
تجویز زیر زبانی و باکال: برخی از داروها را می‌توان با قرار دادن آنها در زیر زبان (زیر زبانی) یا روی گونه (باکال) استفاده کرد. این دارو از طریق غشاهای مخاطی دهان جذب شده و وارد جریان خون می‌شود.

هر روش تحویل دارو مزایا و محدودیت های خود را دارد و انتخاب روش بستگی به داروی خاص، شرایط تحت درمان و نتایج درمانی مورد نظر دارد. محققان به کشف و توسعه روش‌های نوآورانه دارورسانی برای بهبود اثربخشی درمان و راحتی بیمار ادامه می‌دهند.

روش های دارورسانی را می‌توان برای درمان طیف وسیعی از بیماری‌ها و شرایط استفاده کرد. در بخش بعدی چند نمونه از بیماری‌هایی که می‌توان با استفاده از روش‌های مختلف دارورسانی هدفمند و به طور بالقوه درمان یا مدیریت کرد را با هم بررسی کنیم.

بیماری‌هایی که می‌توان با روش‌های دارورسانی درمان کرد

بیماری‌های عفونی: روش های دارورسانی به طور گسترده برای درمان بیماری‌های عفونی ناشی از باکتری‌ها، ویروس‌ها، قارچ‌ها یا انگل‌ها استفاده می‌شود. از راه های خوراکی، تزریقی و داخل وریدی معمولاً برای تجویز آنتی بیوتیک‌ها، ضد ویروس‌ها، ضد قارچ‌ها و داروهای ضد انگلی استفاده می‌شود.
سرطان: روش‌های دارورسانی نقش مهمی در درمان سرطان دارند. داروهای شیمی درمانی را می‌توان از راه‌های مختلفی از جمله روش‌های خوراکی، تزریقی و وریدی استفاده کرد. سیستم‌های دارورسانی هدفمند، مانند لیپوزوم‌ها یا نانوذرات، در حال توسعه هستند تا به طور خاص داروهای ضد سرطان را به محل‌های تومور برسانند و در عین حال سمیت سیستمیک را کاهش دهند.
بیماری های قلبی عروقی: روش‌های دارورسانی برای درمان بیماری‌های قلبی عروقی مانند فشار خون بالا، نارسایی قلبی و آریتمی استفاده می‌شود. داروهای این بیماری‌ها را می‌توان به صورت خوراکی، داخل وریدی یا از طریق چسب‌های ترانس درمال یا دستگاه‌های قابل کاشت استفاده کرد.
4. بیماری‌های تنفسی: روش‌های دارورسانی استنشاقی معمولاً برای بیماری‌های تنفسی مانند آسم، بیماری انسداد مزمن ریه (COPD) و فیبروز کیستیک استفاده می‌شود.
اختلالات عصبی: روش‌های دارورسانی برای اختلالات عصبی مختلف از جمله بیماری پارکینسون، بیماری آلزایمر، صرع و ام اس استفاده می‌شود. روش‌های خوراکی، تزریقی و از طریق پوست برای مدیریت علائم و کند کردن پیشرفت بیماری استفاده می‌شود.
اختلالات هورمونی: از روش‌های دارورسانی برای درمان اختلالات هورمونی مانند دیابت، اختلالات تیروئید و کمبود هورمون استفاده می‌شود.
اختلالات خود ایمنی: روش‌های دارورسانی برای اختلالات خود ایمنی مانند آرتریت روماتوئید، پسوریازیس و لوپوس استفاده می‌شود. داروهایی مانند سرکوب‌کننده‌های ایمنی یا داروهای ضد التهابی را می‌توان به صورت خوراکی، تزریقی یا از طریق سیستم‌های تحویل هدفمند تجویز کرد
بیماری های گوارشی: روش‌های دارورسانی خوراکی معمولاً برای درمان بیماری‌های گوارشی مانند بیماری التهابی روده، زخم معده و بیماری ریفلاکس معده به مری استفاده می‌شود. داروها ممکن است به شکل قرص، کپسول یا مایع تجویز شوند.
اختلالات ژنتیکی: روش‌های دارورسانی برای درمان اختلالات ژنتیکی مانند فیبروز کیستیک، دیستروفی عضلانی و هموفیلی در حال بررسی است. ژن‌درمانی‌ از راه‌های مختلفی از جمله استنشاق، تزریق داخل وریدی یا تزریق موضعی انجام می‌شوند.

طراحی دارو با رویکرد بیوانفورماتیکی

توجه به این نکته ضروری است که در حالی که روش‌های دارورسانی می‌تواند به طور قابل توجهی درمان و مدیریت بیماری‌های مختلف را بهبود بخشد، اما همه بیماری‌ها به طور کامل قابل درمان نیستند. اثربخشی درمان به عواملی مانند ماهیت بیماری، مرحله و عوامل فردی بیمار بستگی دارد.

از این رو علم بیوانفورماتیک با کمک روش‌های محاسباتی در صدد این است که بتواند زمان و هزینه تحقیقات طراحی دارو را کاهش دهد و در نتیجه به عاملی موثر در فرآیند طراحی دارو تبدیل شود. اگر شما هم علاقه‌مند به یادگیری این علم هستید میتوانید از پکیج طراحی دارو که شامل موارد زیر است استفاده کنید.